Bitkiler ve Hayvanlar

Bitki ve Hayvanların Canlılık Özellikleri

Bitki ve hayvanlar doğada sürekli iç içedir. Bitki ve hayvanların ortak özellikleri vardır. Bunlar;

1-Beslenme: Bütün canlılar büyümek ve gelişmek için beslenirler. İşlerini yapmak için gerekli olan enerjiyi beslenerek elde ederler. Bitki ve hayvanların beslenme şekilleri birbirinden farklıdır. Bitkiler kendi besinlerini kendileri üretirler. Hayvanlar ise bitkilerle v eya başka hayvanlarla beslenirler.

2-Solunum: Besinlerden enerji elde etme işlemine solunum denir. Her canlı farklı şekillerde solunum yapar. Bitkiler yaprakları ile solunum yaparlar. Hayvanlarda solunum akciğer, solungaç(balıklar), trake(böcekler) ve deri(solucan) yoluyla olur.

3-Hareket: Canlılar besin bulma, barınma, korunma gibi çeşitli nedenlerle hareket ederler. Bitkilerin hareketleri hayvanlara göre daha sınırlıdır. Bitkiler; kökleriyle suya, yapraklarıyla ışığa yönelerek, büyüyerek ve çiçekleri açılıp kapanarak hareket ederler. Hayvanların ayak, kanat, yüzgeç gibi hareket organları vardır. Hayvanlar yürüyerek, koşarak, yüzerek, uçarak, sürünerek hareket ederler.

4-Boşaltım: Canlıların enerji üretmek için aldıkları besinleri kullandıktan sonra ortaya çıkan zararlı maddeleri dışarı atmalarına boşaltım denir. Hayvanlarda boşaltım, böbrekler ve deri yoluyla olur. Bitkilerin boşaltımı yapraklar yardımıyla olur. Sonbaharda ağaçların yapraklarını dökmesi boşaltımdır.

5-Büyüme ve Gelişme: Tüm canlıların büyüme ve gelişme özelliği vardır. Her canlı yaşamının başında küçüktür, zamanla büyüyüp gelişir. Bitkilerin gelişmesi sınırsızdır. Yani tüm yaşamları boyunca büyüyüp gelişirler. Bir bitkinin dalı veya yaprağı koparsa bir süre sonra yenisi çıkar. Hayvanların gelişimi belirli bir noktadan sonra durur.

6-Uyartı Alabilme ve Uyartılara Tepki Verebilme: Canlılar çevrelerinden çeşitli uyartılar alırlar ve bunlara tepki verirler. Örneğin; bitkiler yapraklarını güneş ışığına çevirirler. Bir fare kedi gördüğünde kaçar.

7-Üreme: Her canlı türünün devamı için çoğalır. Çoğalmaları sonucunda kendilerine benzeyen başka canlılar meydana getirirler. Hayvanlar doğurarak veya yumurta ile çoğalırlar. Bitkiler tohumla çoğalır.

ETKİNLİK 1

      KONUYU KAVRAMA ÇALIŞMASI

TEST

1-Aşağıdakilerden hangisi canlılık özelliği değildir?

A)Büyüme ve gelişme B)Üreme C)Eskime D)Beslenme

2-Bir karıncanın ilk göze çarpan canlılık özelliği hangisidir?

A)Beslenme B)Büyüme C)Uyartılara tepki verme D)Hareket etme

3-Canlılar, hareket etme özelliği bakımından farklılık gösterirler. Aşağıdaki canlılar hareket etme özelliği bakımından gruplandırıldığında hangisi bu grubun dışında kalır?

A)Serçe B)Karınca C)Kelebek D)Arı

4-Leylek, turna gibi bir kısım canlılar sonbahar gelince sıcak ülkelere göç ederler. Bu canlıların göç etme nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)Tatil yapmak ve eğlenmek B)Besin bulmak ve üremek

C)Akrabalarını ziyaret etmek D)Spor yapmak

5-Bitkiler hangi organlarıyla solunum yaparlar?

A)Yaprak B)Gövde C)Çiçek D)Kök

6-Kendisine seslendiğimizde köpeğimizin bize doğru gelmesi, aslan gören bir geyiğin kaçması, ayçiçeğinin güneş ışığının geldiği yöne dönmesine ne denir?

A)Cevap verme B)Hareket etme C)Uyartılara tepki verme D)Besin arama

                  HAYVANLAR VE BİTKİLER ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

Hayvanların bulundukları yerden ayrılabilmelerine karşılık, bitkiler kökleriyle toprağa bağlıdırlar. Hayvanlar dışarıdan gelen etkilere karşı bir tepkide bulunurlar, bitkilerde bu yoktur. Budandıkları, koparıldıkları zaman bunu hissettiklerini belirten hiçbir tepkide bulunmazlar. Fakat bu özellikler bütün bitkiler için söylenemez. Zira bazı basit yapılı bitkilerde hareket ve duyarlık hayvanlarda olduğu kadar yaygındır. Örneğin bazı mavi su yosunları ışığın etkisi altında kımıldar. Bir cins ilkel mantar da selüloz zarları olmadığından amipler gibi yalancı ayaklar çıkararak hareket eder.

 Bitki hücrelerinde yaprak, gövde vs. gibi bazı organlara yeşil rengi veren klorofil adındaki boya maddesinin bulunuşu hücre zarlarının selülozdan yapılmış olması bitkilerle hayvanları ayıran bir özellik olarak gösterilebilir. Fakat bitkiler aleminde ki iki büyük sınıfı meydana getiren mantarlarla bakteriler hatta bazı çiçekli bitkiler klorofilsizdir. Mantar, yosun gibi basit yapılı bitkilerde de hücre zarı selülozdan değil, başka maddelerden yapılmıştır.

Klorofilli bitkiler topraktan kökleriyle aldıkları madensel maddeleri bu boya maddesinin yardımıyla ayrıca güneş ışığının etkisiyle nişasta, şeker, yağ, yumurta akı gibi organik besinler haline sokup kendilerine mal ederler. Böylece bitkiler hayvanlar gibi beslenme bakımından diğer canlılara bağlı değildirler, kendi kendilerini beslerler.

bitki hücresi:
+ hücre çeperi bulunur.
+ sitoplâzmada plastitler vardır.
+ kofullar çok ve büyüktür.
+ lisozom ve sentrozom bulunmaz.

hayvan hücresi:
+ hücre çeperi bulunmaz.
+ plastitler yoktur.
+ kofullar az ve küçüktür.
+ lisozom ve sentrozom bulunur.
+ anket organeli bulunur.